فک دریای خزر

فک دریای خزر یکی از پستانداران کمیاب آبزی دنیاست که فقط در دریای خزر و رودهای بزرگ منتهی به آن زندگی می‌کند. این گونه، تنها پستاندار دریای خزر است. طی سال‌های گذشته، تعداد فک‌های دریای خزر بسیار کم شده و نسل آنها در حال انقراض است.

شناگران ماهر

فک پستانداری است که در آب زندگی می‌کند و فقط برای تولید مثل و گاهی برای استراحت به ساحل می‌آیند.

این جانور در خشکی بسیار کم تحرک و در آب بسیار فعال است و با کمک پاهای خود به سرعت شنا می‌کند. فک از دست‌ها برای حفظ تعادل استفاده می‌کند. بدن این پستاندار برای زندگی در آب تغیراتی کرده است.

فک

بین انگشتان دست و پای آن پرده‌ای وجود دارد که دست‌ها و پاها را به باله‌ای برای شنا تبدیل می‌کند.

پاها در انتهای بدن و در امتداد دم قرار گرفته‌اند؛ به همین دلیل فک‌ها نمی‌توانند به راحتی روی زمین راه بروند. آنها شناگران ماهری هستند و می‌توانند بیش از 15 تا 30 دقیقه در زیر آب شنا کنند اما پس از آن باید برای تنفس به سطح آب بیایند.

اندازه و وزن فک‌ها چقدر است؟

طول بدن 130 تا 150 سانتی‌متر و وزن آن حدود 50 تا 85 کیلوگرم است.

مهاجرت سالانه فک‌ها به چه صورت است؟

فک‌های دریای خزر مهاجرت سالانه منظمی دارند که به دمای آب بسیار وابسته است.

وقتی دمای آب افزایش می‌یابد، آن‌ها به قسمت‌هایی که آب عمیق‌تر و سردتر است، مهاجرت می‌کنند؛ به همین دلیل تابستان‌ها آن‌ها را در قسمت‌های جنوبی دریای خزر (سواحل ایران) مشاهده می‌کنیم.

در فصل پاییز، فک‌ها به سمت آب‌های شمالی (سواحل روسیه) مهاجرت می‌کنند.

در فصل زمستان که قسمت‌های شمالی دریا یخ می‌بندد، فک‌ها روی توده‌های شناور یخ رفت و آمد می‌کنند.

فک و خانه‌های یخی

فک‌های دریای خزر برای زادآوری به یخ‌های قسمت‌های شمالی دریای‌خزر وابسته‌اند. آنها در اواخر بهمن و اوایل اسفند، جفت‌گیری می‌کنند. در این زمان، بین نرها دعوای سختی در می‌گیرد و نر برنده برای خود همسر انتخاب می‌کند.

پس از 11 ماه، 1 تا 2 نوزاد به دنیا می‌آید. پیش از به دنیا آمدن نوزادان، مادر‌ها در یخ سوراخ‌هایی حفر می‌کنند و بچه‌های خود را در آنجا به دنیا می‌آورند.

شکل ظاهری بچه‌ها چگونه است؟

این بچه‌ها بدنشان سفید رنگ است به خوبی در میان یخ‌ها از دید دشمنان پنهان می‌شوند. بعد از دوهفته موهای سفید تغیر رنگ می‌دهند و پس از 2 سال خاکستری می‌شوند.

 

نحوه‌ی بچه‌داری فک‌ها

فک‌های ماده در فصل زادآوری دوبار جفت‌گیری می‌کنند؛ در نتیجه بچه‌ها را رها می‌کنند  و فقط یکبار در روز به آن‌ها سر می‌زنند و بهشان شیر می‌دهند.

رازشکارگری فک‌ها

در دریای خزر پستاندار شکارچی دیگری جز فک‌های خزری وجود ندارد. آن‌ها حس بینایی بسیار ضعیفی دارند و فقط رنگ سبز را می‌توانند تشخیص دهند. حس بویایی و شنوایی فک‌ها نیز بسیار ضعیف است و به آن‌ها در شکار کردن کمک نمی‌کند. البته فک‌ها 124 تا 138 تار سبیل 1 تا 4 سانتی‌متری دارند که محل طعمه را برای آن‌ها تعیین می‌کند.

تارهای عصبی سبیل‌ها به فک‌ها کمک می‌کند که فاصله دقیق طعمه را تشخیص دهند.

 

 

نهنگ بزرگ

نهنگ بزرگ

نهنگ بزرگ، بزرگ‌ترین حیوانی است که روی کره زمین زندگی می‌کند. این حیوان غول پیکر با وجود جثه بزرگ، از ریزترین موجودات آبزی تغذیه می‌کند.

ماهی یا پستاندار؟

نهنگ ماهی نیست؛ در حقیقت باله‌های جلویی آن همان پاهای جلویی اجدادش است که هنوز هم پنچ انگشت دارد و امروزه فقط برای جلوگیری از غلتیدن جانور و نیز راندن آن به جلو به کار می‌رود.

حرکت نهنگ با انتهای دم بسیار بزرگ افقی‌اش صورت می‌گیرد که به جلو می‌رود و با عضله‌های بسیار قوی‌، به بالا و پایین ضربه وارد می‌کند.

نکته جالب

همه اعضای عقبی بدن نهنگ از بین رفته‌اند؛ به جز یک استخوان ساق پا، که 25 سانتی‌متر طول دارد و در انبوه گوشت فرورفته است. نهنگ‌ها به دلیل اینکه سراسر زندگی خود را در آب می‌گذرانند، در طول سال‌های طولانی، به صورت ماهی تغیر شکل داده‌‌اند.

چند نکته عجیب در باره بزرگ‌ترین حیوان روی کره‌زمین

نهنگ‌ها با سرعت 22 کیلومتر بر ساعت و در هنگام اضطرار با سرعت 48 کیلومتر برساعت شنا می‌کنند.

آن‌ها معمولا بین 8 تا 16 شیرجه سطحی که هر کدام 15 ثانیه طول می‌کشد و پس از آن یه شیرجه عمیق نیم ساعته می‌زنند.

نهنگ‌های آبی بسیار بزرگ‌اند به‌طوری که قلبشان به اندازه یک ماشین سواری، وزن زبانشان به اندازه یک فیل و دمشان به اندازه یک هواپیمای کوچک است.

نوزادان نهنگ‌ها هم خیلی بزرگ‌اند؛ یک نهنگ نوزاد هنگام به دنیا آمدن 7 متر طول و نزدیک به 3600 کیلوگرم وزن دارد. این نوزاد غول پیکر تا 7 ماهگی روزانه 600 لیتر شیر می‌نوشد! در این سن طول بچه نهنگ به 16 متر می‌رسد.

تیغه‌های شاخی به جای دندان

نهنگ‌ها دندان‌ ندارند و به جای دندان تیغه‌های شاخی مثلثی شکل بلند و مژک‌داری به تعداد زیاد از سقف دهانشان آویزان است. آن‌ها بر خلاف جثه بزرگشان از موجودات بسیار ریز آب تغذیه می‌کنندبه این ترتیب که ابتدا دهانشان را باز می‌کنند تا تعداد زیادی از موجودات ریز آب وارد آن شوند. آنگاه با بیرون دادن آب و فیلتر کردن آن، موادغذایی را به کمک تیغه‌های شاخی و مژک‌ها در دهانشان نگه می‌دارند و از آن تغذیه می‌کنند.

فواره نهنگ‌ها

مجرای تنفسی نهنگ در واقع سوراخ تنفسی است که در بالاترین نقطه سر آن قرار دارد و به شش‌های بزرگی به وسعت بالن‌های لاستیکی منتهی می‌شود وقتی نهنگ در آب غوطه می‌خورد، سوراخ‌های بینی‌اش بسته می‌شوند و هوای ذخیره شده، این امکان را فراهم می‌آورد که جانور حتی تا یک ساعت هم زیر آب بماند.

وقتی نهنگ برای دریافت هوای تازه به سطح آب می‌آید، عطسه‌های شدید و رعدآسای او فواره‌ای تماشایی را به وجود می‌آورد که این صدا تا مسافت 1/5 کیلومتری به گوش می‌رسد.

عطسه نهنگ بر اثر چیست؟

عطسه نهنگ در اثر گرمای متصاعد شده از شش بزرگ این حیوان است؛ که در تماس با هوای سرد بخارشده است؛ درست مثل نفس گرم انسان در یک روز سرد زمستانی، که بصورت بخار مشاهده می‌شود.

زادآوری

نهنگ‌های بزرگ در زمستان جفت‌گیری می‌کنند و نوزادان پس از تقریبا یکسال به دنیا می‌آیند.

اندازه نهنگ بزرگ

طول بدن نهنگ بزرگ 22/5 تا 24 متر، شیارهای زیر گلویش 55 تا 90 عدد، تیغه‌های دهانی در هر هر طرف 270 تا 400 عدد، و وزن آن 80 تا 180 تن است.

جمعیت و پراکنش

جمعیت آن‌ها نامعلوم است و در همه اقیانوس‌ها پراکنده هستند و  در ایران در خلیج فارس و دریای عمان دیده می‌شود.