پل چیست؟
طاق و گذرگاهی برای عبور از رودخانه، دره، خندق و سایر عوارض طبیعی را پل می‌گویند.
از این تعریف مختصر پیداست؛ طاق‌های به هم پیوسته که بر روی رودخانه برای وصل کردن راه در محل بریده شدن آن توسط موانع طبیعی مانند رودخانه و دره، استوار می‌کرده‌اند را پل می‌گویند.
ساخت پل از چه زمانی آغاز شد؟
ساخت پل از آن زمان که برای گذشتن از نهری، تنه درختی را بر آن می‌انداختند، آغاز شده و به تدریج این‌گونه تکامل یافت که دو رشته طناب از روی نهرهای کوچک عبور می‌دادند، رشته فوقانی برای دست گرفتن و رشته زیرین برای پا گذاشتن بر آن.
با استفاده از الوارهای معلق متصل به هم پل سازی رو به تکامل گذاشت و از آن زمان به معنی واقعی در شکوفایی تمدن‌های بشری نقش مهمی ایفا کرد.
طبقه‌بندی سازه و انواع پل‌ها:
در یک تقسیم‌بندی کلی، شالوده و پایه‌های پل را زیرسازه و قسمتی که بصورت یک سیستم خمسی وظیفه تحمل عبورگاه عرشه را بین پایه‌ها به عهده دارد، رو سازه می‌گویند.
زیرسازه مرکب از چند پایه است و در پل‌های کوچک دو یا چند دهانه پایه است و در پل‌های کوچک دو یا چند دهانه پایه‌های میان بستر رودخانه را میان پایه می‌نامند.
انواع پل:
- پل‌های ثابت
دو نوع کلی از پل‌های ثابت را می‌توان بر شمرد:
- پل بازودار
پل بازودار دارای دو بازو است که کرانه‌های متقابل به طرف وسط رودخانه امتداد دارند و هر یک بر میان‌پایه‌ای استوار هستند. پل‌های بازودار عریض و گاهی در سه قطعه ساخته می‌شوند. که قطعه میانی بر دو انتهای بازوهای کرانه‌ای است. اولین پل بازودار جدید در سال 1867 در آلمان بر رود ماین ساخته شد.
- پل معلق
از نخستین نمونه‌های پل‌ها هستند که با استفاده از رشته‌های محکم خیزران (بامبو) در فاصله کوتاهی از یکدیگر در دو سوی رود محکم بسته می‌شدند و روی آن‌ها را با تخته‌های عریض و ضخیم می‌پوشانند.
- پل‌های متحرک
چهار نوع کلی برای پل‌های متحرک می‌توان بر شمرد:
- پل میانگرد
پل میانگرد که بر پایه‌های که در وسط آب بنا شده، استوار است، و با وسایل مکانیکی می‌توان آن را گرداند تا راه برای عبور کشتی‌ها و قایق‌ها باز شود.
2. پل بالارو
شبیه آسانسور کار می‌کند و می‌توان آن را بالا کشید.
- پل قبانی
شبیه به تیره‌هایی است که هنگام عبور قطار، راه‌آهن را بر مردم و وسایل نقیله می‌بندد هر دو نوع بالارو و قبانی دارای وزنه‌های سنگین و بزرگی هستند که به بالا و پایین حرکت می‌کنند.
- پل‌های قایقی، زورقی و شناور
این پل‌ها در واقع مهم‌ترین نوع از پل‌های متحرک هستند که بسیار کم هزینه و به سرعت قابل ساخت بوده‌اند. از کنار هم قرار دادن قایق‌ها، زورق‌ها و شناورها به ویژه در مواقع جنگی و بستن آن‌ها به یکدیگر با استفاده از کابل یا زنجیر، ساخت چنین پل‌هایی انجام می‌شود.
- پل‌بند (شادروان)
در بسیاری از مواقع بند (سد) کار پل را انجام می‌داده و بنای بند در ایران، همزاد پل‌سازی است.
